Gozokiak maite ditugu, baina are gehiago gure lurretan jatorria badute. Gure familien ohiturekin eta gastronomiarekin jarraitzea baino hoberik ez dago, batez ere, XVII. mendetik aurrera belaunaldiz belaunaldi igaro diren errezeta benetan gozoak badira. Zein postrez ari garen badakizu?
Bai, bai… euskal bixkotxa edo gateau basque! Jatorriz opil sikua zen, hau da, betegarririk gabea, arto-irinarekin, animalia-koipearekin (txerrikoa orokorrean) eta eztiarekin baino ez egiten ez zena. Kanboko (Lapurdi) etxeetan prestatzen hasi zela, eta “etxeko biskottxa” edo “bizkotxat” besterik ez deitzen zela esan ohi da.
XVIII. mendean sasoiko frutekin betetzen hasi zen, adibidez, baserritarrek eskura zituzten masustekin, pikuekin edo gereziekin. Aro horretan “euskaldunen bixkotxa” ere deitzen hasi ziren, azkenik “euskal bixkotxa” edo “gateau basque” bihurtu arte garatu zena, gaur egun ezagutzen dugun bezala.
Mende bat beranduago, XIX. mendearen amaieraren eta XX. mendearen artean, gozogileek krema gehitzen hasi ziren betegarri gisa, eta zenbaitetan, bainila eta rona ere, zapore hobea lortzeko asmoarekin.
Gaur egun, eremuaren arabera, jatorrizko euskal bixkotxaren zenbait aldaera aurki ditzakegu. Iparralden, Itsasutik, gereziondo ugari dagoen eremutik, gertu dagoenez, gerezi beltzez beteta egon ohi dira. Hala ere, beste leku batzuetan krema betegarriak edo almendra birrinduaz egindakoak nagusi dira oraindik.
Nola prestatu ikasi nahi eta zure lagun guztiak eta familia harritu Gabonetako festen zehar? Bi errezeta desberdin proposatzen dizkizugu, jatorrizko errezeta eta limoi ukitua duena!
Hasteko, krema prestatuko dugu. Horretarako, Kaiku KM0 esne osoa kanelarekin irakingo dugu, eta bereizirik gorringoak, azukrea eta arto-irin fina nahastuko ditugu.
Esnea bero dagoenean, zati bat gorringoen gainean isuri, nahastu eta dena aurreko kazoan botako dugu berriz. Loditu arte berotuko dugu, eta prest dagoenean, kanela-zotza kendu eta geroko gordeko dugu.
Orea prestatzeko, gurina azukrearekin nahastuko dugu nahasketa homogeneoa lortu arte. Gorringoak eta arrautzak gehituko ditugu etengabe irabiatzen dugun bitartean eta azkenik, irina, legamia eta gatza bahetuak gehituko ditugu.
Irineztatuko molde batean ore zati bat eta krema betegarria jarriko ditugu. Beste ore zati batekin estali eta 180 ºC-tan labekatuko dugu 30 minutuz. Hozten utzi eta gozatzeko prest egongo da! Itxura ona dauka, ezta?
Limoizko krema prestatzeko, Kaiku KM0 esne osoa kazo batean berotuko dugu. Beste bol batean, gorringoak, azukrea eta arto-irin fina irabiatuko ditugu. Bi limoien birrindura eta limoizko Bifi jogurtak gehituko dizkiogu. Esnea bero dagoenean, nahasketa isuri eta loditu arte berotuko dugu. Hotzean geroko gordeko dugu.
Orea prestatzeko, arto-irin eta legamia bahetuak azukrearekin nahastuko ditugu. Gurina pomada-puntuan, gorringoa eta arrautzak gehituko ditugu eta nahasketa homogeneo bat lortu arte nahastuko dugu.
Beste errezetan bezala, molde bat irineztatu eta ore zati batekin estaliko dugu. Limoizko krema jarri eta gainerako orearekin estaliko dugu. Eta 190 ºC-tan labekatuko dugu 30 minutuz!
Zein aukeratuko duzu, jatorrizko bertsioa edo limoizko kremaduna? Guk ezin dugu bakarra hautatu. Oinarrizkoak dira gure Gabonetako gosarietan! Kontaiguzu iruzkinetan zein den zure gustukoena!
